Ekran Görüntüsü (Screenshot) Delil Olarak Kullanılır mı?

Giriş: Dijital Çağda Delil Arayışı

Teknolojiyle birlikte iletişim ve belgeler hızla dijitalleşti. WhatsApp yazışmaları, sosyal medya paylaşımları, web mesajları — bunlar artık hem gündelik hayatta hem de hukuk dünyasında “delil adayı” hâline geldi. Bu bağlamda yaygın bir soru ortaya çıkıyor: Ekran görüntüleri mahkemede ne kadar değer taşır? Cevap, her zaman “evet” ya da “hayır” değildir; büyük oranda yönteme, bağlama ve destekleyici delillere bağlıdır.

Delil Kuramı: “Takdiri Delil” ve “Kesin Delil” Ayrımı

Türk hukuk sisteminde, ekran görüntüleri genellikle takdiri delil statüsündedir. Yani mahkeme, bu delili kendi usul-gerektirici kriterlerine göre değerlendirip kabul veya reddetme hakkına sahiptir.

Ancak her delil gibi, ekran görüntüsünün de üç temel şartı taşımaması hâlinde değer yitirme riski vardır:

1.       Gerçeklik — İçeriğin değiştirilmemiş olması

2.       İlgililik — Olayla doğrudan bağlantılı olması

3.       Hukuka Uygunluk — Delilin elde edilmesinde usulsüzlük bulunmaması

Eğer bu şartlardan biri eksikse, mahkeme delili ya bütünüyle reddedebilir ya da ağırlığını azaltabilir.

Hukuka Uygunluk

Ekran görüntüsü delil olarak kabul edilmek istiyorsa, elde edildiği yöntem kritik öneme sahiptir. Kural olarak;

Rıza dışı, gizli veya planlı biçimde alınan ekran görüntüleri hukuka aykırı kabul edilir. Bu tür deliller mahkemede “zehirli meyve” ilkesi gereğince reddedilebilir.

Ancak bazı içtihatlarda, başka şekilde elde edilemeyecek durumlarda — örneğin ani gelişen bir olayda — istisnaî olarak kabul edilebilir delil olarak değerlendirilebileceği de görülür. Özel hukukta (örneğin boşanma, alacak davaları vb.) delil kuralları daha esnektir. Elektronik veriler, HMK kapsamında delil sayılabilecek belge türleri arasında kabul edilmiştir.

Özetle, ekran görüntüsünü kullanmak isteyen taraf, delili hukuka uygun yöntemle elde ettiğini göstermekle yükümlüdür.

Güncel Yargıtay Kararlarından Bazıları: “Ekran Görüntüsü Yetmez!”

Son yıllarda Yargıtay’ın, ekran görüntülerinin tek başına hükme esas delil olarak kabul edilemeyeceğine ilişkin kararları dikkat çekici:

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’ne göre, sosyal medya ya da mesajlaşma ekran görüntüleri üzerinde oynama yapılabileceği hesaba katılarak tek başına delil olarak yeterli sayılmayabilir.

Örneğin 17.01.2023 tarihli bir kararda, mahkeme mesajların ekran görüntüsü olarak dosyaya sunulmasını, çıktılarının fotokopi olması ile mağdurun telefonunda asıllarının bulunmaması ve mesaj tespit tutanağının yokluğunu gerekçe göstererek eleştirmiştir.

Başka bir kararda Yargıtay, SMS delillerinin yalnızca ekran görüntüsü ile sunulmasını, belgelerin telefon kayıtları ile karşılaştırılmadan hüküm kurulmasını eksik inceleme sayarak bozma sebebi yapmıştır.

Bu karar eğilimi, ekran görüntülerinin mahkeme nezdinde güvenilirlik açısından destekleyici unsurlarla birlikte sunulmasını zorunlu kılıyor.

Hangi Davalarda Kullanılabilir? Pratik Örnekler

1. Ceza Davaları

Suç iddiasına ilişkin mesajlaşmalar, tehdit, hakaret, şantaj gibi suçlarda ekran görüntüsü delil olarak ileri sürülebilir. Ancak genellikle mesaj tespit tutanağı ile desteklenmesi şart koşulur. Hukuka aykırı şekilde alınmış ekran görüntüleri, CMK’da düzenlenen “hukuka aykırı delil” rejimi gereği kabul edilmez.

2. Boşanma Davaları

Boşanma davalarında sıkça ortaya çıkan iletişim verileri, ekran görüntüsü niteliğinde sunulabilir. Ancak karşı tarafın telefonunu rızası dışı incelemek, hukuka aykırı delil teşkil eder.

Bazı Yargıtay kararları, üçüncü kişilerle yapılan yazışmaları haksız şekilde elde edilen ekran görüntülerinin delil olarak kabul edilmemesi gerektiğini belirtmektedir. Ama diğer bazı kararlarda, davalı taraf içeriği açıkça reddetmediyse, bu ekran görüntüler delil değerini kazanabilir.

3. Alacak ve İş Davaları

Borç-alacak uyuşmazlıklarında, ekran görüntüleri elektronik belge niteliğinde delil başlangıcı olarak kabul edilebilir. Ancak HMK’nın “senetle ispat” hükmü uygulanan hallerde bu deliller tek başına yeterli olmayabilir. İş davalarında ise çalışanlar arasındaki yazışmalar, işverenin rızası olmadan elde edilmişse özel hayatın gizliliği açısından tartışma doğurabilir.

Ekran Görüntülerini Delil Olarak Kullanmada Stratejik Adımlar

Eğer elinizde ekran görüntüsü varsa ve bunu bir dava dosyasına dahil etmeyi düşünüyorsanız, aşağıdaki stratejileri dikkate almak önemlidir:

1.       Orijinalliği koruyunEkran görüntüsünü aldıktan sonra mümkünse orijinal cihazın verisine dokunmadan başka bir ortamda saklayın.

2.       Destekleyici delillerle ilişkilendirinTanık beyanları, banka kayıtları, otel fişleri gibi somut delillerle ekran görüntüsünü destekleyin.

3.       Bilirkişi incelemesi veya teknik tespit talep edinCihaz üzerindeki verilerin doğruluğu, manipülasyon olup olmadığı bilirkişi raporuyla ortaya konabilir.

4.       Noter veya e-tespitle tespit ettirinEkran görüntülerinin alındığı anlığı resmi kayıtla tespit ettirmek (örneğin noter onayı) delilin güvenilirliğini artırır.

5.       Mesaj tespit tutanağı talep edin (ceza davalarında)Suç iddiası varsa, savcılıktan mesaj tespiti yapılmasını talep etmek riski azaltır.

6.       Delil dilekçesinde açıkça belirtinHukuk mahkemelerinde, dilekçenizde hangi mesajlara, ekran görüntülerine dayanacağınızı belirtmek, eski içtihatlara göre önemli olmuştur.

Sonuç: “Evet, Ama…”

Ekran görüntüleri mahkemede delil olarak kullanılabilir — ancak şartlı olarak. Delilin kabulü, ilgili olayın niteliğine, elde edilme şekline, diğer destekleyici delillere ve mahkemenin takdirine bağlıdır.

Son dönem içtihatlar, dijital delillerin tek başına hüküm kurmaya yetmeyeceğini vurgular. Bu nedenle ekran görüntüsü kullanacak bir tarafın, delil stratejisini sadece “görüntüyü sunma” üzerine inşa etmemesi, onu sağlam bir çerçeveye oturtması gerekir.

Not: Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.

 [SY1]Revizesi gerekiyor? Yeterli mi?