Avrupa Birliği (AB), iklim değişikliğiyle mücadele ve 2050 yılına kadar karbon nötrlüğüne ulaşma hedefleri doğrultusunda, Net Sıfır Sanayi Yasası (NZIA) kapsamında dört yeni ikincil mevzuat taslağını kamuoyunun geri bildirimine açmıştır. Bu adım, AB'nin sanayi politikalarını sürdürülebilirlik ekseninde yeniden şekillendirme çabalarının bir parçasıdır.
1. Yenilenebilir Enerji İhalelerinde Fiyat Dışı Kriterler Tüzüğü
NZIA'nın 26. maddesi, Ocak 2026'dan itibaren yenilenebilir enerji ihalelerinin en az %30'unda fiyat dışı kriterlerin uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu kriterler arasında sorumlu iş uygulamaları, siber güvenlik, projeyi tam ve zamanında teslim etme kapasitesi, sürdürülebilirlik ve direnç katkısı gibi unsurlar bulunmaktadır. Söz konusu tüzük, bu kriterlerin nasıl uygulanacağına dair detayları belirlemekte ve AB ülkelerine esneklik tanırken, uygulamada uyum sağlamayı hedeflemektedir.
2. Öncelikli Bileşenler Listesi
NZIA, net sıfır teknolojilerin nihai ürünlerinin yanı sıra, bu ürünlerin üretiminde kullanılan "öncelikli bileşenler"i de dikkate almaktadır. Bu devredilmiş eylem, NZIA'nın ekini değiştirerek, hangi bileşenlerin "net sıfır teknolojilerin üretiminde öncelikli" sayılacağını belirlemektedir. Liste, AB ülkelerinin NZIA'yı uygularken referans alacağı bir çerçeve sunmaktadır.
3. Pazar Erişiminde Ana Bileşenlerin Belirlenmesi Tüzüğü
NZIA'nın 29(2) maddesi, net sıfır teknoloji nihai ürünleri ve bunların ana özel bileşenlerini listeleyen bir uygulama yasasının kabul edilmesini gerektirmektedir. Bu tüzük, "direnç" fiyat dışı kriterinin zorunlu olarak uygulanmasını tetikleyebilecek ürün ve bileşenleri belirlemekte olup, kamu alımları ve yenilenebilir enerji ihalelerinde tek bir tedarik kaynağına aşırı bağımlılık durumlarında uygulanacak kriterleri tanımlamaktadır.
4. Stratejik Proje Seçim Kriterleri Tüzüğü
NZIA, net sıfır teknoloji üretim projelerinin "net sıfır stratejik proje" statüsü alabilmesi için AB ülkelerine başvuruda bulunmalarına olanak tanımaktadır. Bu statü, projelere çeşitli avantajlar sağlamaktadır. İlgili tüzük, stratejik proje seçim kriterlerinin uygulanmasına ilişkin rehberlik sunmakta ve "ilk-örnek" (first-of-a-kind) ile "en iyi mevcut teknoloji" (best available technology) gibi kavramların nasıl değerlendirileceğine dair ortak tanımlar getirmektedir.
AB'nin bu ikincil mevzuat taslakları, sanayinin sürdürülebilirlik ve rekabetçilik ekseninde dönüşümünü desteklemeyi amaçlamaktadır. Özellikle yenilenebilir enerji ihalelerinde fiyat dışı kriterlerin belirlenmesi, net sıfır teknolojilerin üretiminde öncelikli bileşenlerin tanımlanması ve stratejik projelerin seçimi gibi konular, AB'nin yeşil dönüşüm hedeflerine ulaşmasında kritik öneme sahiptir.
Bu düzenlemeler, AB'nin Yeşil Mutabakat Sanayi Planı'nın temel unsurlarını oluşturmakta ve net sıfır teknolojilerin üretim kapasitesinin artırılmasını hedeflemektedir. Özellikle fotovoltaik güneş panelleri, rüzgar türbinleri, bataryalar, ısı pompaları ve elektrolizörler gibi sekiz stratejik net sıfır teknolojisi belirlenmiş olup, bu teknolojilerin AB içindeki üretim kapasitesinin 2030 yılına kadar beklenen talebin en az %40'ına ulaşması hedeflenmektedir.
Sonuç olarak, AB'nin Net Sıfır Sanayi Yasası kapsamında çıkardığı bu ikincil mevzuatlar, sanayinin yeşil dönüşümünü desteklemekte ve AB'nin iklim hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu düzenlemeler, sanayinin sürdürülebilirlik ve rekabetçilik ekseninde yeniden şekillendirilmesine katkı sağlayarak, AB'nin 2050 yılına kadar karbon nötrlüğüne ulaşma hedefini desteklemektedir.
Kaynaklar:
Comentários