Nakit Beyanı ve Yasal Mevzuat
Bankacılık sistemi dışında gerçekleşen ve yolcu beraberinde ülkemize getirilen veya ülkemizden çıkarılan nakitler (Türk parası, yabancı paralar, bono, poliçe, çekler, seyahat çekleri, posta çekleri, yurt içi ve yurt dışı ödeme emirleri vb.) 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir.
Gümrük İdaresinin Sorumlulukları
Yolcuların beraberinde getirdiği veya çıkardığı nakdin takibi ve kontrolü, yasa dışı transferlerin önlenmesi gümrük idaresinin sorumluluğundadır. Amacı, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin usûl ve esasları belirlemek olan 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 16. maddesine göre;
“ Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran veya yurda getiren yolcular, gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmakla mükelleftir.
(2) Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması halinde, yolcu beraberindeki değerler gümrük idaresi tarafından muhafaza altına alınır. Gümrük idaresince, açıklamada bulunmayan yolculara taşıdıkları değerin, tutar konusunda gerçeğe aykırı açıklamada bulunan yolculara ise taşıdıkları değer ile açıkladıkları değer arasındaki farkın onda biri kadar idarî para cezası kesilir. Ayrıca durum şüpheli sayılarak Başkanlığa bildirilmekle birlikte ilgili diğer mercilere de intikal ettirilir.
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun a göre Fiil, 1 inci maddede yazılı kıymetlerin izinsiz olarak yurttan çıkarılması veya yurda sokulması mahiyetinde ise 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre suç veya kabahat oluşturmadığı takdirde kişi; eşya ve kıymetlerin rayiç bedeli kadar, teşebbüs halinde bu bedelin yarısı kadar idarî para cezası ile cezalandırılır.
İlgili mevzuata göre tatbik edilecek yaptırımlar, yolcunun resen beyanda bulunması, yolcudan gümrük idaresince açıklama istenmesi veya gümrük kontrolleri esnasında yolcu beraberinde nakit bulunduğunun anlaşılması durumlarına göre aşağıdaki maddeler uyarınca tayin edilir.
Yolcu beraberindeki nakdin yolcu tarafından resen beyan edilmek istenmesi durumunda veya 5549 sayılı Kanun uyarınca gümrük idaresi tarafından yolcudan beraberindeki nakdin miktarını açıklamasının istenmesi durumunda gümrük idaresine “ön beyan” yapılır.
Re’sen beyan edilen nakitle ilgili olarak "Nakit Beyan Formu",
Gümrük idaresi tarafından açıklama yapılması istenen nakitle ilgili olarak ise "Nakit Açıklama Tutanağı" düzenlenir.
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 14'üncü maddesi kapsamında kişisel sermaye hareketleri niteliğinde sayılan kişisel borçlar, armağan, hediye, bağış, çeyiz, gelin veya güveyin karşı tarafa verdiği para, miras, veraset veya kalan mal, göçmen işçilerin kendi ülkesindeki borçlarının tasfiyesine yönelik ödemeler ve göçmenlerin varlıkları; 17'nci maddesi çerçevesinde yurt dışından temin edilen krediler ile Ham Elmas Dış Ticaretinin Düzenlemesine ve Denetlenmesine Dair Kararın 6'ncı maddesi gereğince ham elmas ihraç bedelleri ancak bankacılık sistemi vasıtasıyla yurda getirilebilir. Bunun dışında kalan nakdin yolcu beraberinde yurda getirilebilmesi mümkündür.
Re’sen yapılan beyanın kontrolü sonucunda nakdin kaynağı veya kullanım amacı itibariyle yolcu beraberinde yurda getirilmesi veya yurttan çıkarılmasına izin verilmeyen nakitlerden olduğunun anlaşılması durumunda, Nakit Beyan Formuna gerekli meşruhat verilir. Söz konusu nakit, gümrük idaresince uygun güvenlik tedbirleri alınarak muhafaza altına alınır ve nakdin yurda girişine veya yurttan çıkışına izin verilmez.
Gümrük idaresince ülkeye giren ya da ülkeden çıkan yolcudan açıklama istenildiği durumda, herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapıldığının tespiti halinde, gümrük idaresi tarafından 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 16'ncı maddesi gereğince; açıklanmayan miktarın % 10'u tutarında idari para cezası uygulanarak yolcu beraberindeki tüm nakit muhafaza altına alınır ve işleme ilişkin Nakit Açıklama Tutanağının bir örneği Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına gönderilir. Konunun hem 5549 sayılı Kanunun 16'ncı maddesi hem de 1567 sayılı Kanunun 3'üncü maddesine temas edebileceği göz önünde bulundurularak; 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3'üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca konu Cumhuriyet Savcılığına bildirilir ve alınacak talimata göre hareket edilir.
Gümrük kontrolleri esnasında yolcunun kişisel eşyası, üzeri veya aracında ülkeye nakit getirdiğinin veya ülkeden nakit çıkardığının anlaşılması durumunda gümrük idaresi tarafından yolcudan ön beyan istenir. Ön beyanı alınan yolcular için yapılacak işlemler gümrük idaresi tarafından açıklama istenmesi usulüne göre gerçekleştirilir. Ancak 25.000 Türk Lirasını aşan Türk parası veya Türk parası ile ödemeyi sağlayan belgelerin ya da 10.000 Avro veya eşitini aşan efektifin yolcu beraberinde beyan edilmeden yurt dışına çıkarıldığı veya çıkarılmaya çalışıldığının tespiti halinde söz konusu değerler gümrük idaresince uygun güvenlik tedbirleri alınarak muhafaza altına alınır, durum 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3'üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca Cumhuriyet Savcılığına bildirilir ve alınacak talimata göre hareket edilir. Ayrıca, durum şüpheli kabul edilerek konu Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına iletilir. Yolcu beraberinde değerlendirilmeyen eşya içerisinde gizlenmiş nakdin tespit edilmesi halinde ise, ülkeye giriş yönünde 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca, ülkeden çıkış yönünde ise 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3'üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Cumhuriyet Savcısına suç duyurusunda bulunulur.
Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay kararları, kanunun uygulanmasında bazı önemli noktaları vurgular:
· Yargıtay 7. Ceza Dairesi Kararı: 5549 sayılı Kanun’un 16. maddesi gereğince gümrük idaresinin beyan talebinin yolcuya iletilmesi ve bu talebe rağmen doğru beyan yapılmaması durumunda idari para cezası uygulanabilir.
· Yargıtay 19. Ceza Dairesi Kararı: Beyan talebi yapılmadan uygulanan ceza kararları hukuka aykırıdır ve bu tür kararlar bozularak yeniden incelenmesi gerekmektedir.
Kıymetli Maden ve Taşların Beyanı
Nakit dışında kıymetli maden ve taşların yurda getirilmesi veya çıkarılması 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamındadır. Yolcunun yanında getirdiği kıymetli maden veya taşların beyan edilmesi zorunludur. 15.000 ABD Dolarını aşmayan ve ticari amaç taşımayan ziynet eşyası beyana tabi tutulmadan yurda sokulabilir veya yurtdışına çıkarılabilir. Daha yüksek değerlerdeki ziynet eşyalarının beyan edilmesi gereklidir.
Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.
Comments