Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?

Hukukumuzda sıkça karşılaşılan sözleşme türlerinden biri de ölünceye kadar bakma sözleşmesidir. Özellikle miras ve mal devriyle ilgili sonuçları bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu yazımızda sözleşmenin ne olduğunu, hangi şartlarda geçerli olduğunu, nasıl düzenlendiğini ve hangi hukuki sonuçlar doğurduğunu ele alıyoruz.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Tanımı

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım borçlusunun bir kişinin yaşamı boyunca bakımını üstlenmeyi taahhüt ettiği, karşılığında bakım alacaklısının da malvarlığının bir kısmını ya da tamamını bakım borçlusuna devretmeyi vaat ettiği bir sözleşmedir.

Bu sözleşmede:

·         Bakım borçlusu, barınma, beslenme, sağlık ve kişisel bakım gibi yükümlülükleri yerine getirir.

·         Bakım alacaklısı ise bu hizmetin karşılığı olarak mal devri yapar.

Hukuki Niteliği ve Şekil Şartı

Türk Borçlar Kanunu’nun 611–619. maddeleri arasında düzenlenen ölünceye kadar bakma sözleşmesi, miras sözleşmesi hükümlerine tabidir.

·         Resmî vasiyetname şeklinde yapılması gerekir.

·         Sözleşmenin noter, sulh hukuk hakimi veya kanunla yetkilendirilmiş memur huzurunda düzenlenmesi şarttır.

·         Eğer sözleşme bir taşınmaz devrini içeriyorsa tapuda tescil işlemleri yapılmalıdır.

Bu şartlara uyulmayan sözleşmeler geçersiz sayılır.

Sözleşmenin Tarafları

1.       Bakım alacaklısı: Bakıma muhtaç olan ve malını devredecek kişi.

2.       Bakım borçlusu: Bakımı üstlenmeyi taahhüt eden kişi ya da kurum.

Tarafların sözleşmeyi yapabilmeleri için ayırt etme gücüne sahip olmaları, yani hukuken ehliyetli olmaları gerekir.

Sözleşmenin Konusu

Sözleşmeye konu olan mallar mutlaka bakım alacaklısına ait olmalıdır.

·         Henüz sahip olunmamış ama ileride edinilebilecek mallar da konu edilebilir.

·         Üçüncü kişilere ait mallar ise ancak onların rızasıyla sözleşmeye dahil edilebilir.

Tapu Devri ve İpotek Hakkı

Eğer sözleşme taşınmaz devrini içeriyorsa:

·         Tapu devri, sözleşme tapu müdürlüğünde yapılırsa aynı anda gerçekleşir.

·         Eğer sözleşme noter ya da sulh hakimi huzurunda yapılmışsa, sonradan tapu müdürlüğünde tescil gerekir.

Ayrıca bakım alacaklısı, hakkını güvence altına almak için taşınmaz üzerine yasal ipotek şerhi koydurabilir.

Saklı Pay ve Tenkis Davası

Miras hukuku açısından önemli bir nokta da saklı paylı mirasçıların korunmasıdır.

·         Saklı pay, miras bırakanın eşi, altsoyu, anne ve babasının belirli oranda hak sahibi olması anlamına gelir.

·         Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesiyle yapılan mal devri saklı payları ihlal ederse, mirasçılar tenkis davası açarak haklarını geri alabilirler.

Sözleşmenin İptali

Türk Borçlar Kanunu’nun 615. maddesi, bazı hallerde sözleşmenin iptalini mümkün kılar:

·         Bakım alacaklısı, sözleşme sebebiyle nafaka yükümlülüklerini yerine getiremiyorsa, nafaka alacaklıları iptal davası açabilir.

·         Muvazaalı (görünüşte yapılan) sözleşmeler geçersiz sayılabilir.

·         Ayrıca tarafların yükümlülüklerini yerine getirmemesi, fesih ya da iptal sebebi olabilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

·         Sözleşmenin mutlaka uzman bir avukat eşliğinde hazırlanması önerilir.

·         Tüm edimler açık ve ayrıntılı şekilde belirtilmelidir.

·         Resmî şekil şartlarına uyulmadığında sözleşme geçersiz olacaktır.

·         Hak kaybı yaşanmaması için tapu, ipotek ve miras davaları yönünden sürecin dikkatle yürütülmesi gerekir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, hem miras bırakan açısından hem de mirasçılar yönünden ciddi sonuçlar doğuran bir akittir. Bu nedenle yapılırken şekil şartlarına titizlikle uyulmalı, her iki tarafın da haklarını koruyacak şekilde düzenlenmelidir.

Özellikle miras davalarında sıkça gündeme gelen bu sözleşme türü, doğru şekilde hazırlanmadığında uzun yıllar sürebilecek uyuşmazlıklara yol açabilir. Bu sebeple, sürecin başından sonuna kadar alanında uzman bir miras avukatından hukuki destek almak en sağlıklı yol olacaktır.

Not: Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.