Miras Payının Devri Nedir?

Miras payının devri, mirasçı sıfatını taşıyan kişilerin kendilerine düşen hakları başka bireylere aktarması anlamına gelir. Bu işlem, gerek yasal mirasçılar gerekse atanmış mirasçılar tarafından gerçekleştirilebilir. Ancak bu işlem sonucunda mirasçılık sıfatı sona ermez; yalnızca devredilen paya ilişkin haklardan feragat edilmiş olur.

Miras payının devrine ilişkin hükümler, Türk Medeni Kanunu’nda yer almakta olup, özellikle 678. madde ve devamında detaylandırılmıştır.

Miras Payının Devri İşleminde Gerekli Belgeler

Bu tür bir işlemin resmiyet kazanabilmesi için bazı belgelerin ibrazı gerekir. Genellikle talep edilen evraklar şunlardır:

·         Taşınmaza ait tapu senedi ya da ada/parsel bilgilerini içeren belge

·         İşleme taraf olacak kişilerin fotoğraflı nüfus cüzdanları

·         Vesikalık fotoğraflar (devreden için 1, devralan için 2 adet)

·         Temsil durumu varsa, vekâlet belgeleri ve temsilcilerin kimlik ve fotoğrafları

·         Devir konusunun konut olması durumunda DASK poliçesi

·         Taşınmazın emlak vergisi rayiç bedelini gösteren belge

·         Veraset ilamı (gereken durumlarda)

Bu belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması, işlemlerin aksamadan yürütülmesi açısından büyük önem taşır.

Miras Payı Devri Geçerlilik Şartları

Bu işlemin geçerli olabilmesi için bazı yasal kriterlerin karşılanması gerekir. Bu kriterler, mirasın açılmasından önce veya sonra yapılmasına göre değişiklik gösterebilir.

1. Miras Açıldıktan Sonra Yapılan Devir

·         Devredenin mirasçı olması gerekir: Yasal ya da atanmış mirasçı olması fark yaratmaz.

·         Tek mirasçı varsa: Bu durumda tüm malvarlığı doğrudan tek kişiye geçer ve pay devri konusu olmaz.

·         Yazılı sözleşme gerekir: Devralan bir başka mirasçıysa yazılı sözleşme yeterlidir.

·         Üçüncü kişiye devir: Resmi şekil şartı aranır, noter huzurunda yapılması gerekir. Bu kişi mirasçı sıfatı kazanmaz ancak devredilen hakları talep edebilir.

2. Miras Açılmadan Önce Yapılan Devir

·         Henüz miras gerçekleşmeden yapılan devirler daha risklidir.

·         Devreden kişinin gelecekte mirasçı olma ihtimali bulunmalıdır.

·         Sözleşmenin geçerli olabilmesi için miras bırakanın da onayı gerekir. Onay şekli için herhangi bir zorunluluk olmasa da yazılı olması önerilir.

Miras Payının Devri Sözleşmesi ve Özellikleri

Miras payının devri için düzenlenecek sözleşme, taraflar arasında doğacak hak ve yükümlülükleri açıkça belirtmelidir. Her olayın özgün yapısı bulunduğu için genel bir şablon sözleşme sunulması doğru değildir.

·         Mirasçılar arasında yapılan sözleşmeler yazılı şekilde geçerli olur.

·         Üçüncü kişilere yapılan devirlerde ise noter huzurunda düzenlenmiş resmi bir sözleşme şarttır.

Bu noktada dikkat edilmesi gereken temel husus, işlemlerin taşınmaz içerip içermemesine göre resmi şekil şartlarına tabi olup olmadığıdır. Yanlış işlemler telafisi güç sonuçlara yol açabilir.

Sözleşmenin İptali ve Tapuda Düzeltme

Sözleşme iptali ya da tapuda yapılan bir hatanın düzeltilmesi bazı durumlarda mümkün olabilir. Bu kapsamda;

Sözleşmenin İptali:

·         Hile, tehdit, hataya düşme, korkutma ya da mirasçılar arasında yapılan muvazaa gibi nedenlerle iptal davası açılabilir.

Tapu Kaydının İptali:

·         Resmi şekil şartlarına uyulmaması ya da açıkça bir hata yapılmış olması durumunda tescilin iptali istenebilir.

·         Ayrıca, mirastan mal kaçırma gibi durumlar varsa tapu iptal ve tescil davası açılması gündeme gelebilir.

Noter Ücretleri ve Masraflar

Miras payı devrinde, işlem türüne göre noter ücretleri ve vergi yükümlülükleri değişir:

·         Satış işlemi varsa: Emlak vergisi değerine göre hesaplanan bedel üzerinden binde 20 oranında harç her iki taraftan alınır.

·         Bağış niteliğinde devirde: Devralandan sabit oranlı harç (örneğin 68,31 TL) talep edilir. Ayrıca veraset ve intikal vergisi doğar.

·         Bu işlemler yıllık olarak yeniden belirlenen oranlara tabi olduğundan, noter ya da vergi dairesinden güncel bilgi alınmalıdır.

Zamanaşımı Süresi

Miras payının devri sözleşmesine ilişkin talepler, genel hükümlere göre 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir (Türk Borçlar Kanunu m.146). Bu süre içinde doğmuş olan borç ve alacak hakları talep edilebilir.

Dikkat Edilmesi Gereken Son Hususlar

Miras payının devri, yüzeyde basit gibi görünse de içeriğinde çok sayıda teknik ve hukuki detay barındıran bir süreçtir. Paylaşım oranları, saklı paylar, tapu işlemleri gibi unsurlar dikkatle değerlendirilmelidir.

Her somut olayda mirasçıların sayısı, malların türü ve mevcut sözleşme şartları farklı olacağından, bu işlemler uzman desteği alınmadan yürütüldüğünde geri dönüşü zor sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, işlemlere başlamadan önce alanında yetkin bir miras hukuku avukatından profesyonel danışmanlık almak oldukça önemlidir.

Not: Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.