İş Kanunu Çerçevesinde Fazla Mesai ve İşçi Hakları Konusunda Bilmeniz Gerekenler

Fazla mesai, işçinin yasal çalışma süresini aşarak gerçekleştirdiği çalışmalardır ve Türk iş hukukunda önemli bir yer tutar. 4857 sayılı İş Kanunu'nda (İş Kanunu) fazla mesaiye ilişkin düzenlemeler, işçi ve işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri belirler.

Fazla Mesai Nedir?

Fazla mesai, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. İş Kanunu'nun 41. maddesine göre, fazla çalışma, ülkenin genel yararları, işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle yapılabilir. Ancak, fazla çalışma süresi bir yılda toplam 270 saati geçemez. Bu süre, işçinin yazılı onayı ile artırılabilir. Fazla mesai ücreti, normal saatlik ücretin %50 fazlası olarak ödenir.

Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi Durumunda İşçinin Hakları

İş Kanunu'nun 24. maddesinin II-e bendine göre, işverenin işçiye ücretini zamanında ve eksiksiz ödememesi, işçiye haklı nedenle derhal fesih hakkı verir. Bu durum, fazla mesai ücretinin ödenmemesi halinde de geçerlidir. Yargıtay, fazla mesai ücretinin ödenmemesini haklı fesih nedeni olarak kabul etmektedir. Örneğin, bir davada, işçinin fazla mesai ücretinin ödenmemesi nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi, Yargıtay tarafından haklı fesih olarak değerlendirilmiştir.

Fazla Mesai Ücretinin Hesaplanması

Fazla mesai ücreti, işçinin normal saatlik ücretinin %50 fazlası olarak hesaplanır. Örneğin, saatlik ücreti 100 TL olan bir işçi için fazla mesai ücreti 150 TL olacaktır. İşçi, fazla mesai karşılığında serbest zaman kullanmayı da tercih edebilir. Bu durumda, her fazla mesai saati için 1,5 saat serbest zaman kullanabilir.

Fazla Mesai İçin İşçinin Onayı

Fazla mesai, işçinin yazılı onayı ile yapılabilir. İşçi, fazla mesaiyi reddedebilir ve işveren bu nedenle işçiyi işten çıkaramaz. Fazla mesai için işçinin onayı, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde belirtilmiş olabilir.

Üst Düzey Çalışanlar ve Fazla Mesai

Üst düzey yöneticiler, çalışma saatlerini kendileri belirleyebildikleri için fazla mesai ücreti talep edemezler. Ancak, unvan tek başına belirleyici değildir. Eğer bir üst düzey yönetici, fiilen fazla mesai yapıyorsa ve işveren tarafından denetleniyorsa, fazla mesai ücreti talep edebilir. Yargıtay, bu tür durumlarda fiili çalışma düzenini dikkate alır.

Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi ve Haklı Fesih

Fazla mesai ücretinin ödenmemesi, işçiye haklı nedenle derhal fesih hakkı verir. Bu durumda, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Yargıtay, fazla mesai ücretinin ödenmemesini haklı fesih nedeni olarak kabul etmektedir. Örneğin, bir davada, işçinin fazla mesai ücretinin ödenmemesi nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi, Yargıtay tarafından haklı fesih olarak değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak fazla mesai, işçi ve işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri belirleyen önemli bir konudur. İş Kanunu'na aykırı olarak fazla mesai yaptırılması ve ücretinin ödenmemesi, işçiye haklı fesih hakkı tanır. İşçiler, fazla mesai yaptıkları durumlarda haklarını aramalı ve gerektiğinde hukuki yollara başvurmalıdır.

Not: Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.