Türkiye'de ticaret ve alışverişle ilgili yasal çerçeve, son dönemde oldukça dinamik bir dönüşüm geçiriyor. Tüketici haklarından e-ticaret düzenlemelerine, rekabet kurallarından gümrük mevzuatına kadar pek çok alanda yapılan değişiklikler, hem işletmeleri hem de tüketicileri yakından ilgilendiriyor. Bu değişimlerin ardında yatan temel nedenler arasında dijitalleşmenin hızlanması, küresel ticaretin artan etkisi ve tüketici bilincinin yükselmesi gibi faktörler yer alıyor. Söz konusu değişikliklerin neler olduğu, işletmelere ve tüketicilere getirdiği yenilikler ve olası etkileri gibi konuların bazılarını ele aldık.
Hadi, gelin bu dinamik ortama birlikte daha yakından bakalım!
Turizm Amaçlı Konut Kiralamada Aracı Hizmet Sağlayıcılarına Bildirim Zorunluluğu
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 26 Temmuz 2024 tarihinde konutların turizm amaçlı kiralanmasıyla ilgili yeni bir düzenleme yayımladı. Bu düzenleme, kısa süreli kiralama amaçlı konutların çevrimiçi platformlarda ilan edilmesine aracılık eden hizmet sağlayıcılarının, belirli bilgileri bakanlığa bildirme zorunluluğunu getirdi.
Yeni düzenlemeye göre, bu aracı hizmet sağlayıcıları, her takvim ayında gerçekleştirdikleri işlemlerle ilgili bazı bilgileri Kültür ve Turizm Bakanlığı’na aylık olarak bildireceklerdir. Bu bildirimlerde şu bilgiler yer alacaktır:
Konutun adresi,
Hizmet sunulan kişi veya kuruluşların adı, soyadı, unvanı, kimlik numarası (TC, yabancı kimlik, vergi kimlik veya pasaport numarası), adres ve iletişim bilgileri,
İzin belgesi numarası,
İlanın tarih aralığı, numarası, linki ve ilan ücreti.
Her ayın bilgileri, bir sonraki ayın 10. gününe kadar, Bakanlığın resmi internet sitesinde belirtilen formata uygun şekilde “konutbelgelendirme@ktb.gov.tr” adresine gönderilecektir.
4458 Sayılı Gümrük Kanunun Bazı Maddelerinde Yapılan Değişikliklerle Posta ve Hızlı Kargo Gönderilerinde Yeni Vergi Düzenlemeleri
Cumhurbaşkanlığı, 6 Ağustos 2024 tarihinde 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun bazı maddelerinin uygulanmasıyla ilgili önemli değişiklikler getiren bir karar yayımladı.
Bu değişiklikler kapsamında en önemli düzenlemeler şunlardır:
Posta veya hızlı kargo ile bir gerçek kişiye gönderilen, ticari nitelik taşımayan ve değeri 30 Avro’yu aşmayan eşyalar için (ilaçlar için bu sınır 1.500 Avro’dur) uygulanacak vergi oranları şu şekilde olacaktır:
Avrupa Birliği üyesi ülkelerden gelen eşyalar için %20,
Diğer ülkelerden gelen eşyalar için %60.
Eğer eşya, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (IV) listede yer alan ürünlerden biri ise, bu vergi oranlarına ek olarak %20 ilave vergi alınacaktır.
Değeri 30 Avro’yu aşan ancak 1.500 Avro'yu geçmeyen eşyaların gümrük işlemlerinde, posta idaresi veya Ticaret Bakanlığı’nın belirlediği şartları karşılayan hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler dolaylı temsilci olarak yetkilendirilebilecektir.
Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı ve İade Süreçlerine İlişkin Düzenlemelerde Erteleme
Ticaret Bakanlığı, 10 Ağustos 2024 tarihinde Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde değişiklikler içeren bir düzenleme yayımladı. Bu değişikliklerde yer alan bazı hükümler, 1 Ocak 2026 tarihine kadar ertelendi.
Erteleme kapsamına giren düzenlemeler şunlardır:
Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkının bulunduğu durumlarda, bu hakkın kullanımı ile ilgili şartlar, süre ve usuller hakkında tüketiciyi bilgilendirmek zorundadır. Ayrıca iade masraflarının ne kadar olacağı ve hangi tarafça karşılanacağı da açıklanmalıdır.
Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı kullanıldıktan sonra ortaya çıkan yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumludur.
Aracı hizmet sağlayıcılar, tüketici cayma hakkını kullandıktan sonra malın iadesiyle ilgili masrafların ve ödenen bedelin tüketiciye iadesi konusunda, satıcı ile birlikte müteselsil olarak sorumlu tutulacaktır.
Tüketici, cayma hakkını kullandıktan sonra 14 gün içinde malı satıcıya ya da satıcının belirlediği kişiye iade etmelidir, aksi halde sorumlu tutulabilir.
Eğer iade için belirlenen taşıyıcı kullanılırsa, tüketici iade masraflarını teslim masrafını aşmamak kaydıyla karşılamakla yükümlüdür.
Bazı sözleşmelerde, cayma hakkının kullanılamayacağı durumlar netleştirilmiştir. Bu sözleşmeler arasında trafik kanununa göre tescil edilen taşınırlar, insansız hava araçları, teslim edilmiş cep telefonları, akıllı saatler, tabletler, bilgisayarlar ve canlı müzayedelerle yapılan anlaşmalar yer almaktadır. Kurulum veya montaj gerektiren mallar da cayma hakkının dışında tutulmuştur.
Bu yönetmelik değişiklikleri, tüketici haklarını korumak ve ticari süreçlerde şeffaflık sağlamak amacıyla hayata geçirilmiştir.
İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelere Yönelik Yeni Düzenlemeler ve Cayma Hakkı İle İlgili Değişiklikler
Ticaret Bakanlığı, 23 Ağustos 2024 tarihinde yayımlanan ve 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek olan İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliğinde yapılan değişikliklerle, bazı önemli düzenlemeleri getirdi.
Bu düzenlemelere göre:
Aşağıdaki türde sözleşmeler artık yönetmelik kapsamı dışında olacak:
Alışveriş merkezlerinde yapılan satışlar,
Temizlik hizmetleri,
Bahis, çekiliş, piyango ve şans oyunları hizmetleri,
Belirli tarihlerde yapılması gereken konaklama, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki gibi hizmetler.
Ayrıca, mal veya hizmet bedeli 250 TL’yi aşmayan sözleşmelere yönetmelik hükümleri uygulanmayacaktır.
Satıcı veya sağlayıcı, iş yeri dışında yapılan sözleşmelerde, tüketiciye cayma hakkı ve bu hakkın nasıl kullanılacağı konusunda ön bilgilendirme yapmak zorundadır. Cayma hakkının geçerli olmadığı durumlar veya kaybedileceği koşullar da tüketiciye açıklanmalıdır.
Yönetmelik kapsamındaki sözleşmelerde ayrıca şu bilgiler yer almalıdır:
Satıcının e-posta adresi,
Sözleşmenin kurulduğu il ve ilçe bilgisi,
Cayma bildiriminin yapılacağı elektronik posta adresi ve telefon numarası,
Tüketici uyuşmazlıkları için arabulucuya başvurmanın dava şartı olduğu bilgisi.
Tüketici, kendi el yazısıyla cayma hakkı ve bu hakkın kullanılamayacağına dair belirli ifadelere sözleşmede yer vermelidir.
Örneğin:
“On dört gün içinde cayma hakkımın olduğu ve bu hakkı sözlü olarak kullanamayacağım konusunda bilgilendirildim. Sözleşmenin bir örneğini ve cayma formunu aldım.”
“Bu sözleşmede cayma hakkımı kullanamayacağımın farkındayım.”
Ayrıca, malın ambalajı açıldıktan sonra cayma hakkı sona erecek ve dijital içerik sunulması durumunda cayma hakkı tüketicinin onayı ile kullanılabilecektir.
Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden satıcı veya sağlayıcıların, yapılan uyarılara rağmen aynı hatayı tekrarlaması halinde yetki belgeleri iptal edilecektir. Bu kişiler, iptalden itibaren 1 yıl süreyle yeni yetki belgesi alamayacaklardır. Yetki belgesinin, iş yeri dışında kurulan sözleşmelerin dışındaki amaçlar için kullanılması durumunda ise, uyarı yapılmaksızın belge iptal edilecek ve yeniden belge verilmeyecektir.
Ticaret Bakanlığı ve Kişisel Verileri Koruma Kurumu Arasında İş Birliği Protokolü İmzalandı
Ticaret Bakanlığı, 28 Ağustos 2024 tarihinde Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü ile Kişisel Verileri Koruma Kurumu arasında bir iş birliği protokolü imzalandığını duyurdu. Bu protokol, toplumun her kesiminde reklamcılık ve yanıltıcı ticari tasarım uygulamaları konusunda farkındalık oluşturmayı, dijital reklamlar ve kişisel veri kullanımına ilişkin uluslararası düzenlemeleri takip etmeyi ve olası ihlallere karşı ortak politika geliştirmeyi hedeflemektedir.
Cumhurbaşkanlığı, 2025-2027 Orta Vadeli Programı’nı Onayladı: Dış Ticarette Rekabetin Artırılması Hedefleniyor
Cumhurbaşkanlığı, 5 Eylül 2024 tarihinde 2025-2027 dönemi için Orta Vadeli Program’ın onaylandığını duyurdu. Bu program, dış ticarette rekabetin artırılmasını sağlamak amacıyla gümrük ve ticaret işlemlerinin basitleştirilmesi ve etkin ticaret diplomasisi yürütülmesi hedeflerini içermektedir. Bu çerçevede, gümrük idarelerinin ve gümrük kapılarının işlem kapasitelerinin artırılması planlanmakta; ayrıca fiziki ve teknolojik altyapıların yerli kullanım olanakları göz önünde bulundurularak güncellenmesi amaçlanmaktadır. Bununla birlikte, Avrupa Birliği kurumlarıyla iş birliği içinde Gümrük Birliği’nin modernizasyonu için çalışmaların devam etmesi öngörülmektedir.
AB, Büyük Tepki Sonrası Ormanların Yok Edilmesi Kuralını Ertelemeye Yönelik Harekete Geçiyor
Avrupa Birliği, küresel ormansızlaşmayı önlemeyi hedefleyen yeni düzenlemenin uygulanmasını, emtia üreticisi ülkeler ve endüstrilerden gelen yoğun eleştiriler sonucu 12 ay erteleme kararı aldı. Bu yasa, kahve, kakao, soya ve sığır eti gibi ürünlerin Avrupa Birliği’ne ithalatında orman temizliğini sınırlandırmayı amaçlıyor. Ancak Brezilya ve Endonezya gibi ülkeler, küçük çiftçilerin olumsuz etkileneceğini ve önemli ihracatların sekteye uğrayacağını öne sürerek bu düzenlemeye karşı çıkmıştı.
Avrupa Komisyonu, önerilen ertelemenin taraflara hazırlık süreci için ek zaman tanıyacağını, ancak yasanın nihai hedeflerini değiştirmeyeceğini vurguladı. Yasa, normalde 30 Aralık’ta yürürlüğe girecekti, ancak yeni öneri Avrupa Parlamentosu ve üye ülkelerin onayını gerektirecek.
Avrupa Birliği'nin son dönemdeki çevre politikalarına yönelik baskılar artarken, özellikle aşırı hava olaylarının tarım ürün fiyatlarını artırdığı bir dönemde, bu erteleme tüketicilere geçici bir rahatlama sağlayabilir. Rabobank analisti Carlos Mera, bu ertelemenin Avrupalı tüketiciler için büyük bir nefes aldıracağını ifade etti. Bununla birlikte, Alman çiftçi grubu DBV de kararı olumlu karşıladı ve bu süreçte düzenlemenin daha basit hale getirilmesini talep etti.
Yasanın uygulanabilmesi için karmaşık izleme sistemleri oluşturulması gerekiyor. İthalatçılar, ürünlerin 2020 sonrasında ormansızlaştırılmış veya bozulmuş alanlardan gelmediğini kanıtlamak zorunda olacaklar. Bu durum, AB'nin değer zincirlerini yakından etkileyecek. Erteleme kararı, AB’nin çevre politikasına yönelik eleştirileri yatıştırırken, tedarik zincirlerinde yaşanacak olası aksaklıkları geçici olarak ertelemiş oldu.
Comments