Kamuoyunda 9. Yargı Paketi olarak bilinen ve 7531 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,” 14 Kasım 2024 tarihli ve 32722 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu düzenleme ile bazı kanunlarda önemli değişiklikler yapıldı.
İcra ve İflas Kanunu'nda Değişiklikler
MADDE 1:
9 Haziran 1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 111/b maddesinin dördüncü fıkrasında geçen ifade, “binde birinden ve her hâlde yüz Türk lirasından” şeklindeki düzenleme “binde beşinden ve her hâlde bin Türk lirasından” olarak değiştirilmiştir. Ayrıca, açık artırmaya ilişkin sürelerde değişiklik yapılarak yeni teklifler verilmesi durumunda artırma süresinin üç dakikaya kadar uzatılması sağlanmış; bu sürelerin toplamı bir saati geçemeyecek şekilde düzenlenmiştir. Adalet Bakanlığı’na, bu süreleri değiştirme yetkisi tanınmıştır.
“Açık artırma süresinin son on dakikası içinde yeni bir teklif verilmesi durumunda, açık artırma üç dakika daha uzatılır. Her yeni teklif, açık artırma süresini teklifin verildiği andan itibaren üç dakika daha uzatır. Ancak, son uzatma süresi içinde yeni bir teklif gelmezse, mal en yüksek teklifi verene ihale edilir. Toplam uzatma süresi bir saati aşamaz. Bu süre, Adalet Bakanlığı kararıyla kısaltılabilir, uzatılabilir veya tamamen kaldırılabilir. Alınan kararlar Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.”
Ek Maddeler ve Parasal Sınırlar
MADDE 2:
2004 sayılı Kanun’un ek 1. maddesinde parasal sınırlar yeniden düzenlenmiş, bu sınırların yeniden değerleme oranına bağlı olarak artırılması hükme bağlanmıştır. İstinaf ve temyiz başvurularında esas alınan parasal sınırların, karar tarihindeki sınırlarla uyumlu olması gerektiği belirtilmiştir.
“İstinaf ve temyiz başvurularında esas alınan parasal sınırların yeniden değerleme nedeniyle artması, bölge adliye mahkemesinin kaldırma veya Yargıtay’ın bozma kararları sonrasında verilen kararlar için geçerli olmaz. Bu durumlarda, ilk kararın verildiği tarihteki parasal sınırlar dikkate alınır.”
Avukatlık Kanunu'nda Yapılan Düzenlemeler
MADDE 3:
19 Mart 1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 180. maddesinin dördüncü fıkrasındaki altıncı cümlede yer alan “tespit edilecek toplam puanın” ifadesinden sonra gelmek üzere “yüzde otuzu o ilde bulunan barolar arasında eşit olarak, kalanı ise” ibaresi eklenmiştir.
Yükseköğretim Kanunu'na Eklemeler
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’na eklenen yeni düzenlemelerle hukuk fakültelerine yönelik sınavlarda “İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku” gibi yeni alanlar eklenmiş, sınav soru sayısının artırılması ve alanların çeşitlendirilmesi yönünde adımlar atılmıştır. İhtiyaç duyulması halinde yeni hukuk alanlarının eklenmesi yetkisi tanınmıştır.
MADDE 4:
4 Kasım 1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun ek 41. maddesinde yapılan düzenlemeler şu şekildedir:
Üçüncü fıkranın (k) bendi, “İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku” olarak değiştirilmiştir.
Fıkraya şu bentler eklenmiştir:
“Milletlerarası Hukuk”
“Milletlerarası Özel Hukuk”
“Genel Kamu Hukuku”
İhtiyaç halinde bu alanlara yeni hukuk dalları eklenebilir.
Bölge İdare Mahkemeleri Kanunu'nda Değişiklikler
MADDE 5: 6 Ocak 1982 tarihli ve 2576 sayılı Kanun’un ek 1. maddesine “Parasal sınırların artırılması” başlığı eklenmiş ve madde şu şekilde düzenlenmiştir:
Tek hâkimle karara bağlanacak davalardaki parasal sınırlar, Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Ancak bu şekilde hesaplanan tutarlardan bin Türk lirasını aşmayan kısımlar dikkate alınmaz.
Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nda Değişiklikler
MADDE 6:- 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 100 üncü maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun 100. ve 101. maddeleri yeniden düzenlenmiş; adalet müfettişlerinin görev ve yetkilerine dair detaylı hükümler eklenmiştir. Müfettişlere, gerekli durumlarda UYAP üzerinden ses ve görüntü bilişim sistemini kullanma yetkisi tanınmıştır.
Madde 72802 sayılı Kanunun 101. maddesi ve başlığı aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:
Adalet Müfettişlerinin Yetki Alanı
Madde 101 - Adalet müfettişleri görevlerini icra ederken şu yetkilere sahiptir:
a) Araştırma, inceleme ve soruşturma süreçlerinde ihtiyaç duydukları kişileri yemin altında dinleyebilir; gerektiğinde istinabe yoluyla delil ve bilgi toplayabilir, kamu kurum ve kuruluşlarından doğrudan bilgi ve belgeler temin edebilir.
b) İnceleme ve soruşturmalarda, bu Kanun kapsamında kendilerine tanınan yetkilere ek olarak 5271 sayılı Kanun uyarınca işlem yapabilir; ayrıca Cumhuriyet savcılarına ve soruşturma yürütme sürecine ilişkin diğer yetkilerden faydalanabilir. Ancak, 5271 sayılı Kanun’da belirtilen, gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda Cumhuriyet savcısına tanınan yetkiler bu kapsam dışındadır.
c) Denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma işlemlerinde gerek duyulması halinde UYAP ve ses-görüntü bilişim sistemlerinden faydalanabilir.
Adalet müfettişlerinin gerçekleştireceği denetim, araştırma, inceleme ve soruşturmalarda, ilgili kurum ve kişilerin talep edilen bilgi ve belgeleri sunmaları zorunludur.
Madde 8:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun ek 14. maddesinin ikinci fıkrası şu şekilde değiştirilmiş ve maddeye yeni fıkralar eklenmiştir:
“Birinci fıkra kapsamındaki araçlara ilişkin sicillerde yer alan satılamaz, devredilemez, haciz, ihtiyati haciz, rehin gibi şerhler için ilgili kurumlar bilgilendirilir ve satış işlemleri başlatılır. Araç üzerindeki tüm şerhler, ayrıca bir işleme gerek kalmaksızın, satış tarihi itibarıyla kaldırılmış kabul edilir ve tescil kayıtları buna uygun şekilde düzenlenir.”
“Satışa konu aracın şasi veya motor numaralarının bulunmaması, düşmüş olması ya da tamir ve tadilat nedeniyle silinmiş yahut tahrip edilmiş olması durumunda, bu eksiklikler satış işlemini gerçekleştirecek kurumca ilgili mevzuata uygun şekilde giderilir ve araç satışa hazır hale getirilir. Ancak aracın tescil kayıtlarında yer alan haciz, ihtiyati haciz ve rehin gibi şerhler, satış sonrasında satış bedeli üzerinde devam eder. Satıştan önceki borçlar, aracın önceki sahibine ait olup, mülkiyet yeni sahibine borçlardan arınmış şekilde geçer.”
Madde 9:
22 Kasım 2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 286. maddesi yeniden düzenlenmiştir: “Koca, anne ya da çocuk aleyhine soybağının reddi davası açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu davalar, dava açma hakkına sahip diğer kişilere karşı yöneltilir.”
Madde 10:
4721 sayılı Kanun’un 289. maddesinin ikinci fıkrasındaki “Çocuk,” ifadesi “Anne doğumdan, çocuk ise” olarak değiştirilmiştir.
Madde 11:
4721 sayılı Kanun’un 291. maddesinin ilk fıkrası şu şekilde güncellenmiştir:“Süre dolmadan önce kocanın ölümü, gaip ilan edilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi durumunda; baba olduğunu iddia eden kişi, kocanın altsoyu, anne veya babası, doğumu ve kocanın bu hâlini öğrenmelerinden itibaren bir yıl içinde soybağının reddi davası açabilir.”
Madde 12:
4721 sayılı Kanun’un, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 314. maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:“Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydında; birlikte evlat edinmede ana ve baba olarak evlat edinen eşlerin, tek başına evlat edinmede ise evlat edinenin adı yer alır. Diğer evlat edinilenler, talepte bulunmaları hâlinde aynı hükümden yararlanabilir.”
Madde 13:
5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Kanunu’na, 35. maddeden sonra gelmek üzere şu madde eklenmiştir:“Hukuk dairelerinin iş bölümü incelemesi:İlgili hukuk dairesi, istinaf incelemesi için kendisine gönderilen dosyada, bir aylık ön inceleme süresi içinde iş bölümü açısından yetkili olmadığını düşünüyorsa, gerekçesini belirterek dosyayı yetkili olduğunu değerlendirdiği başka bir daireye gönderir. Ancak, duruşma günü belirlenmiş dosyalarda bir aylık sürenin sona ermesinden sonra gönderme kararı verilemez.”
Madde 14:
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 73. maddesine bir cümle eklenmiştir:
“Şikâyete tabi hakaret suçlarında, şikâyet süresi her halükârda fiilin gerçekleşmesinden itibaren iki yılı aşamaz.”
Madde 15:
5237 sayılı Kanun’un 75. maddesine yeni alt bent eklenmiş ve numaralar buna göre sıralanmıştır:“2. Hakaret (125. maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları),”
Madde 16:
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 253. maddesi şu şekilde değiştirilmiştir:
“Suçlarda ve ısrarlı takip suçlarında (madde 123/A) uzlaştırma” ifadesi, “suçlarda, ısrarlı takip suçunda (madde 123/A) ve hakaret suçunda (madde 125) uzlaştırma” olarak değiştirilmiştir.
“Üç gün” ifadesi “yedi gün” olarak değiştirilmiştir.
Uzlaşmanın sağlanması durumunda zararların sonradan ortaya çıkması hâlinde, tazminat davası açılamayacağı belirtilmiştir.
Madde 17:
5271 sayılı Kanun’un 254. maddesinin ikinci fıkrası şu şekilde düzenlenmiştir:“Uzlaşma gerçekleştiğinde, sanığın edimini yerine getirmesiyle dava düşer. Edimin ileri tarihe bırakılması durumunda zamanaşımı durur. Edim yerine getirilmezse yargılamaya devam edilir.”
Madde 18:
5271 sayılı Kanun’a geçici bir madde eklenmiştir. Buna göre, yeni düzenlemeler belirli dosyalar için uygulanmaz ve önceden geçerli olan hükümler çerçevesinde sonuçlandırılır.
Madde 19:
5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nun 33. maddesinde şu değişiklikler yapılmıştır:
“Adliyelere” ibaresi “adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüğüne” olarak değiştirilmiştir.
Sosyal çalışma görevlilerine ek ödeme yapılması düzenlenmiştir.
Madde 20:
5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 77. maddesi yeniden düzenlenmiş ve bazı ifadeler yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 21:
6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanunu’na ek madde ve kadro cetveli eklenmiştir.
MADDE 22:
12 Ocak 2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ek 1. maddesinin birinci fıkrasında geçen “on” ibaresi “bin” olarak değiştirilmiş ve maddeye yeni bir fıkra eklenmiştir:
“(3) İstinaf ve temyiz yollarına başvuruda esas alınan parasal sınırdaki yeniden değerleme artışı, bölge adliye mahkemesinin kaldırma veya Yargıtayın bozma kararları sonrası yeniden verilen kararlar için uygulanmaz. İlk karar tarihindeki parasal sınırlar geçerlidir.”
MADDE 23:
30 Mart 2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanuna ek madde ve cetvel eklenmiştir:
“EK MADDE 1- (1) Anayasa Mahkemesi’nin üye, raportör ve iç denetçi kadroları bu Kanuna ekli (I) sayılı Kadro Cetvelinde belirtilmiştir.”
MADDE 24
7 Haziran 2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 17/B maddesine şu fıkra eklenmiştir:
“(6) Anlaşma belgesinin taraflarından biri, icra edilebilirlik şerhi alındıktan sonra tapu müdürlüğüne tescil talebinde bulunabilir. Taşınmaza ilişkin mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılan değerlendirme sonrasında, resmi senet düzenlenmeksizin talep karşılanır.”
MADDE 25:
6325 sayılı Kanunun 18/A maddesinin on birinci fıkrasının ilk cümlesinde yer alan ifade “bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile karşı tarafın ödemesi gereken yargılama giderlerinin yarısından sorumlu tutulur” olarak değiştirilmiş ve ikinci cümle şu şekilde düzenlenmiştir:
“Ayrıca bu taraf lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen vekâlet ücretinin yarısına hükmedilir.”
MADDE 26:
6325 sayılı Kanunun 18/B maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir:
“(5) Taşınmaz devri veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına dair anlaşma belgesinin taraflarından biri, icra edilebilirlik şerhi sonrasında tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabilir. Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin talep karşılanır.”
MADDE 27:
6325 sayılı Kanunun 20. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendine “tamamlamak ve” ibaresinin ardından “mesleğinde yirmi yıl kıdeme sahip olanlar hariç” ifadesi eklenmiştir.
MADDE 28:
12 Ekim 2017 tarihli ve 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 3. maddesinin on ikinci fıkrasının ilk cümlesinde yer alan ifade, “karşı tarafın ödemesi gereken yargılama giderlerinin yarısından sorumlu tutulur” olarak değiştirilmiş ve ikinci cümle şu şekilde düzenlenmiştir:
“Ayrıca bu taraf lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen vekâlet ücretinin yarısına hükmedilir.”
GEÇİCİ MADDE 1
2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 111/b maddesindeki değişiklik, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış ve açık artırma süresi henüz tamamlanmamış işlemler için uygulanır.
2004 sayılı Kanunun ek 1. maddesine getirilen değişiklik, yürürlük tarihinden itibaren geçerlidir. Üçüncü fıkra olarak eklenen düzenleme ise bölge adliye mahkemesinin kaldırma veya Yargıtayın bozma kararları sonrası verilen kararlarda uygulanır.
18 Nisan 2024 tarihinden önce, 6831 sayılı Orman Kanununun 17. maddesine göre verilen ön izinlerin kesin izne dönüşmesi için işlemler, düzenlemenin yürürlüğünden itibaren 18 ay içinde tamamlanır.
Baroların adli yardım hizmetleri nedeniyle oluşan ve ödeneğin yetersizliği nedeniyle ödenemeyen giderler için Hazine ve Maliye Bakanlığı, yürürlük tarihinden itibaren 15 gün içinde Türkiye Barolar Birliği’ne ödeme yapar.
Türk Medeni Kanununun 289. maddesindeki hak düşürücü süresi dolmuş olanlar için, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde dava açılabilir.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun ek 1. maddesindeki değişiklik, yürürlük tarihinden itibaren geçerlidir.
MADDE 29:
Bu Kanunun:
a) 21. maddesi 29 Haziran 2024’ten, 23. maddesi ise 12 Eylül 2024’ten itibaren,b) Diğer maddeleri yayım tarihinde, yürürlüğe girer.
MADDE 30:
Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı uygular.
Bu düzenlemeler, kamu hizmetlerinin etkinliğini artırmayı ve hukuki süreçleri daha şeffaf hale getirmeyi hedeflemektedir. Daha kapsamlı bilgiye Resmi Gazete’den ulaşabilirsiniz.
Comments