"Mülga", bir kanunun, düzenlemenin, hükmün veya maddi bir yasanın yürürlükten kaldırıldığını ifade eder. Türkçe'de "feshedilmiş", "iptal edilmiş" ya da "geçerliliğini yitirmiş" anlamlarında kullanılır. Mülga olan bir hüküm, artık yasal olarak bağlayıcı değildir ve uygulanamaz. Hukukun değişen ihtiyaçlarına ve toplumun gelişimine bağlı olarak zamanla düzenlemeler güncellenir, bu süreçte bazı hükümler veya yasalar mülga hale gelir.
Hangi Durumlarda Mülga Olur?
Yeni Kanun veya Düzenleme İle Değiştirilme
Eski bir kanunun yerine yenisi getirildiğinde, eski kanun mülga olur. Bu durum özellikle, hukuk sisteminin çağdaş gerekliliklere adapte olması için yapılan reformlarda sıklıkla görülür.
Örnek: Türk Borçlar Kanunu, 2012 yılında yürürlüğe girdiğinde, eski Borçlar Kanunu (1926) mülga olmuştur.
Yasa Koyucunun İptali ile
Meclis tarafından açık bir şekilde bir düzenlemenin yürürlükten kaldırılması durumunda ilgili hüküm mülga olur.
Örnek: Bir ceza kanunu maddesinin, yasa koyucu tarafından yürürlükten kaldırılması.
Anayasa Mahkemesi Kararıyla İptal Edilme
Anayasa Mahkemesi tarafından bir kanun veya düzenlemenin Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edilmesi durumunda, ilgili hüküm mülga olur.
Örnek: Temel hak ve özgürlüklere aykırı bir yasa hükmünün iptali.
Uygulama Alanını Yitirme (Fiili Mülga Olma)
Bir düzenlemenin uygulanabilirliğini kaybetmesi, yani fiili olarak işlevsiz hale gelmesi durumunda da mülga sayılabilir. Bu, özellikle teknolojik ve toplumsal gelişmelerle eski yasaların geçerliliğini yitirdiği durumlarda görülür.
Örnek: Eski telekomünikasyon teknolojilerini düzenleyen yasaların günümüzde geçerliliğini kaybetmesi.
Zaman Aşımı veya Hukukun Evrimi ile
Bazı hükümlerin, uygulama ihtiyacının ortadan kalkması veya başka bir hukuki düzenleme ile örtüşmesi nedeniyle, yazılı olarak yürürlükten kaldırılmasa bile mülga sayılabileceği durumlar vardır.
Not: Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.
Comentários