Ürünleriniz deniz yoluyla dünyanın bir ucundan diğerine giderken, onların güvenliğini sağlayan en önemli belgelerden biri konişmentodur. İhracat veya ithalat yapıyorsanız, konişmento hakkında bilgi sahibi olmak sizin için büyük avantaj sağlayacaktır. Peki, konişmento tam olarak nedir ve neden bu kadar önemlidir?
Konişmento, deniz taşımacılığında yaygın olarak kullanılan ve üç ana işlevi olan bir belgedir:
1. Taşıma Sözleşmesi Kanıtı: Konişmento, taşıyan ve taşıtan (gönderici) arasında yapılan navlun sözleşmesini ispata yarar. Bu belge, taşıyanın belirli bir miktar malı belirli bir yerden alıp belirli bir yere teslim etme yükümlülüğünü içerir.
2. Malın Teslim Alındığının Kanıtı: Yükleme konişmentosu, taşıyanın malı teslim aldığını ve belirli bir yükleme noktasında yüklendiğini belgelendirir.
3. Kıymetli Evrak (Mülkiyet Belgesi): Konişmento, malların mülkiyetini temsil eder ve bu belge üzerindeki haklar devredilebilir. Konişmento sahibine mal üzerinde tasarruf yetkisi verir.
Konişmento Türleri
· Düzenli (Order) Konişmento: Bu tür konişmento, malın mülkiyetini başka bir kişiye devretmek üzere ciro edilebilir.
· Nama Yazılı (Straight) Konişmento: Bu konişmento, belirli bir kişiye ya da şirkete malın teslim edilmesini sağlar ve ciro edilemez.
· Hamiline (Bearer) Konişmento: Bu konişmento, herhangi bir kişiye teslim edilmek üzere düzenlenmiştir ve el değiştirmesi kolaydır. Sadece konişmentonun devriyle yükün teslimini talep etme hakkı hamile geçer.
Konişmentonun Hukuki İşleyişi
Konişmentonun hukuki işleyişi çeşitli hukuk dallarını içerir ve birçok tarafı ilgilendirir:
1. Taraflar:
o Taşıtan (Shipper): Malın sahibi ya da malı gönderen kişi veya şirket.
o Taşıyan (Carrier): Malları taşımakla yükümlü olan şirket veya kişi.
o Gönderilen/Alıcı (Consignee): Malı teslim alacak olan kişi veya şirket.
o İhbar Kişisi (Notify Party): Yük boşaltma limanına geldiğinde haber verilecek kişi veya şirket.
2. Konişmento Düzenleme Süreci:
o Yükleme ve Teslim Alma: Yükleten, malı taşıyana teslim eder ve taşıyan konişmentoyu düzenler.
o Konişmentonun Verilmesi: Taşıyan, malın yüklendiğine dair konişmentoyu yükletene verir. Yükleten, konişmentoyu alıcıya veya alıcının bankasına teslim edebilir.
o Konişmentonun Ciro Edilmesi: Eğer düzenli konişmento ise, taşıtan veya ara alıcılar konişmentoyu ciro ederek devredebilir.
3. Hukuki Sorunlar ve Çözümler:
o Zıya ve Hasar: Malların taşıma sırasında zarar görmesi veya kaybolması durumunda konişmento, taşıyanın sorumluluğunu belirler ve alıcının veya taşıtanın tazminat talebinde bulunmasını sağlar.
o Yanlış Teslimat: Taşıyıcının malları yanlış kişiye teslim etmesi durumunda, konişmento belgesi, kimin hak sahibi olduğunu kanıtlar.
o Geç Teslimat: Malların belirtilen sürede teslim edilmemesi durumunda, konişmento taşıyanın sorumluluğunu belirlemede kullanılır ve gecikme tazminatı talebinde bulunulabilir.
Uluslararası Düzenlemeler
Konişmentolar uluslararası ticarette yaygın olarak kullanıldığından, uluslararası düzenlemeler de bu belgelerin hukuki işleyişini etkiler. En yaygın düzenlemeler şunlardır:
· Lahey-Visby Kuralları: Uluslararası deniz taşımacılığına ilişkin temel kuralları belirler ve taşıyanın sorumluluklarını düzenler. Türkçe Lahey Kuralları’nı kabul ederek onay kanunu ile iç hukuka aktarmıştır.
· Hamburg Kuralları: Deniz taşımacılığında taşıyanın sorumluluklarını daha da genişletir ve alıcıların haklarını korur. Türkiye, bu uluslararası anlaşmaya taraf değildir.
· Rotterdam Kuralları: Deniz taşımacılığının yanı sıra diğer taşıma modlarını da kapsayarak taşıyanların ve taşıtanların sorumluluklarını modernize eder.Türkiye, bu uluslararası anlaşmaya taraf değildir.
Konişmento, deniz taşımacılığında hayati öneme sahip bir belgedir. Taşıma sözleşmesinin kanıtı, malın teslim alındığının delili ve taşınan eşyayı temsil belgesi olarak işlev görür. Konişmentonun hukuki işleyişi, tarafların haklarını ve sorumluluklarını belirler, olası hukuki sorunların çözümünde önemli bir rol oynar.
Uluslararası düzenlemeler, konişmento kullanımını ve tarafların haklarını güvence altına alarak deniz taşımacılığının güvenilirliğini artırır.
Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir
Comentários