Türkiye'de mülkiyet hukuku, tapulu taşınmazlar kadar tapusuz taşınmazları da kapsayan karmaşık bir yapıya sahiptir. Tapusuz taşınmazlar, henüz kadastro çalışmaları tamamlanmamış veya çeşitli sebeplerle tapu siciline kaydedilmemiş taşınmazları ifade eder. Bu "tapusuz taşınmazlar", hukuki rejim bakımından tapulu taşınmazlardan farklılık gösterir ve üzerlerindeki zilyetlik, taşınır mallardaki gibi adi senede konu edilebilir. Yargıtay da tapusuz taşınmazlar üzerinde taşınırlar gibi tasarruf edilmesini kabul etmektedir. Özellikle tapusuz taşınmazlar üzerinde kurulan rehin ilişkilerinde, Roma hukukundan miras kalan ve günümüzde de geçerliliğini koruyan "lex commissoria yasağı"nın uygulanabilirliği tartışmalıdır.
Tapusuz Taşınmazlar ve Rehin
Tapusuz taşınmazlar, hukuki güvenlik açısından tapulu taşınmazlara göre daha zayıf bir konumdadır. Bu nedenle, bu taşınmazlar üzerinde kurulan rehin ilişkilerinde, borçlunun korunması daha fazla önem arz eder. Lex commissoria yasağı da bu koruma amacıyla geliştirilmiş bir hukuki ilkedir. Yasağa göre, rehinli alacaklı, borçlunun temerrüdü halinde, rehin konusu taşınmazın mülkiyetini doğrudan elde edemez. Bu yasağın amacı, borçluyu güçsüz konumundan faydalanarak haksız bir şekilde mülksüzleştirmeyi önlemektir.
Tapulu taşınmazlarda lex commissoria yasağının uygulanması konusunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır. Ancak, tapusuz taşınmazlarda durum daha karmaşıktır. Tapusuz taşınmazların hukuki rejimi, tapulu taşınmazlardan farklı olduğu için, lex commissoria yasağının bu taşınmazlara aynen uygulanıp uygulanamayacağı tartışmalıdır.
Yargıtay Kararları ve Lex Commissoria Yasağı
Yargıtay, tapusuz taşınmazlar üzerindeki tasarrufların tapulu taşınmazlardaki gibi değerlendirilemeyeceğini kabul etmektedir. Ancak, bu durumun lex commissoria yasağının uygulanmasını engellemediği de açıktır. Son dönemde verilen bazı Yargıtay kararları, tapusuz taşınmazlar üzerinde kurulan rehin ilişkilerinde de lex commissoria yasağının geçerli olduğunu teyit etmektedir.
Lex Commissoria Yasağına Aykırı Sözleşme Kayıtlarının Geçerliliği
Tapusuz taşınmaz rehni sözleşmesinde lex commissoria yasağına aykırı bir kayıt bulunması durumunda, iki farklı görüş ortaya çıkmaktadır:
Geçersizlik Görüşü: Bu görüşe göre, lex commissoria yasağı emredici nitelikte bir hükümdür ve bu yasağa aykırı herhangi bir sözleşme kaydı kesinlikle geçersizdir. Tapusuz taşınmazlar da taşınmaz mal statüsünde olduğundan, bu taşınmazlar üzerinde kurulan rehinlerde de lex commissoria yasağı uygulanmalı ve yasağa aykırı kayıtlar geçersiz sayılmalıdır.
Geçerlilik Görüşü: Bu görüşe göre ise, tapusuz taşınmazlar üzerindeki tasarruflar taşınır mallardaki gibi daha serbestçe yapılabildiğinden, lex commissoria yasağına aykırı kayıtlar da geçerli kabul edilebilir. Ancak, bu görüş, borçlunun korunması amacını göz ardı ettiği için eleştirilmektedir.
Tapusuz taşınmazlarda lex commissoria yasağına aykırı sözleşme kayıtlarının geçerliliği veya geçersizliği konusu, hukuki tartışmalara açıktır. Yargıtay kararları, tapusuz taşınmaz rehni hakkında lex commissoria yasağının uygulanması gerektiğini gösterse de, yasağa aykırı kayıtların geçerliliği konusunda net bir görüş belirtmemektedir. Bu nedenle, konunun doktrindeki tartışmalar ve yeni Yargıtay kararları ışığında daha detaylı olarak incelenmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tapusuz taşınmaz, tapusuz taşınmaz rehni, lex commissoria, lex commissoria yasağına aykırı sözleşme.
Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir
Comments